Tüm dünyayı etkisi altına alan küresel iklim değişikliği ve kuraklık, Van Gölü Havzasını da etkiledi. Van Gölü havzasını besleyen dere ve akarsuların debileri azalırken, barajların büyük bölümü ise kuruma aşamasına geldi. Kuraklığın böyle devam etmesi, Van Gölü’nü yok olmaya doğru götürürken, Van balığının da üreme döneminde göç etmesini zorlaştırıyor.

Son dönemlerde dünyada ve Türkiye’de kuraklık haberleri ardı ardına gelirken Van Gölü'nde de küresel iklim değişikliği ve hava şartlarına bağlı olarak son yıllarda önemli oranda su kaybının yaşanması endişelendiriyor. Gölün kıyılarında, yıllar önce seviyenin yükselmesi nedeniyle su altında kalan tarihi yapılar, mezarlar ve binlerce yılda oluşan mikrobiyalitler suyun geçilmesiyle gün yüzüne çıkarken canlı yaşamlarını da olumsuz etkiliyor. İklim krizinin yarattığı tahribat Van Gölü suyunun çekilmesine neden olurken Van Balığının da üreme dönemindeki göçünü zorlaştırıyor. Son yıllarda ardı ardına tehlike çanlarının çaldığı söylenen göl ile ilgili bu haber tedirginlik yaratırken, konuyla ilgili açıklamalarda bulunan YYÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu kuraklık ile ilgili daha önce yaptığı uyarıları tekrarladı. Azalan su seviyesinin ve kuraklığın ciddi boyutlarda olduğuna dikkat çeken Alaeddinoğlu, “Ciddi bir su sorunuyla karşı karşıya olduğumuzu herkesin bilmesi gerekir.” Dedi.

UZMANLARDAN KURAKLIK UYARISI!

Dünyada oluşan küresel ısınma ve düşen yağış miktarıyla birlikte Van Gölü havzası için de alarm zilleri çalmaya başladı. Van'daki kuraklık seviyesinin de gözle görülür hale geldiği görülürken, sıcaklık artışı Van Balığı içinde tehlike arz ediyor. İklim değişikliği nedeniyle seviyesinde belirli periyotlarla düşüş ve yükseliş meydana gelen Van Gölü'nde suların giderek çekilmesi dikkat çekti. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan YYÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu: "Havzaya düşen yağışın dört katı kadar buharlaşma gerçekleşiyor. Düşen yağış bunu karşılayacak kapasitede değil. Bundan sonra karşımıza çıkan tablo, Van Gölü seviyesinin sürekli azalacağı yönünde olacak" ifadelerinde bulundu.

SU DEBİSİNDE DÜŞÜŞ VAR!

YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Doktor Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, ise “İnci kefali yaşamını her ne kadar Van Gölü'nün tuzlu ve sodalı sularında gerçekleştirse de varlığının devamlılığı göle dökülen akarsuların varlığıyla mümkün. Bu suların yok olması, Van Balığının de yok olması demek. Debilerin düşmesi, Van Balığının üremesini olumsuz etkileyecek. Van Gölü ve çevresindeki akarsularda küresel iklim değişikliği ve hava şartlarına bağlı olarak su seviyesinin düşmesi nedeniyle, üreme döneminde tatlı sulara göç eden Van Balığı göçünün bu sene zorlu geçeceği öngörülüyor. Son yıllarda su seviyesinde belirli periyotlarda değişimin yaşandığı Van Gölü'ndeki çekilme ile akarsuların debisindeki düşüş dikkati çekiyor.” Dedi.

ALAEDDİNOĞLU, “VAN GÖLÜ HAVZASI KURAKLIĞIN YAŞANDIĞI ALANLARDAN BİRİ” DEDİ

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, yaklaşık 100 yıldır ısınan dünyada, buna bağlı olarak kuraklığın arttığını belirtti. Alaeddinoğlu , “Türkiye'deki su kaynakları da giderek azalıyor. Van Gölü Havzası kuraklığın yaşandığı alanlardan biri. Yağışın az olması havzadaki su potansiyelini de olumsuz etkiliyor. Küresel iklim değişikliğiyle ilgili yaptığımız çalışmalarda Van Gölü'ndeki su seviyesinin 200 yıldır yükseldiğini görüyoruz. Bu yıl önceki yıllardan farklı bir durum yaşanıyor. Havzaya düşen yağışın dört katı buharlaşma gerçekleşiyor. Düşen yağış bunu karşılayacak kapasitede değil. Bundan sonra karşımıza çıkan tablo, Van Gölü seviyesinin sürekli azalacağı yönünde olacak. Halkımız muhtemelen her yıl biraz daha çekilmenin olacağı bir Van Gölü'yle karşılaşacak. Bunu değiştirecek hiçbir işaret elimizde yok." Diye konuştu.

CİDDİ SU SORUNU VAR!

Akarsuların göle döküldüğü alanlarda gözle görülür bir çekilmenin söz konusu olduğunu aktaran Alaeddinoğlu, şöyle devam etti: “Belki 10-20 yıl sonra göl sınırlarını çizerken farklı bir harita kullanabileceğiz. Bu durum bizi yeni normallere itiyor. Bu sorunu gerekli kaynaklarla çözmek zorundayız. Van Gölü ve akarsulardaki su seviyesinin azalması yaban hayatını da olumsuz etkiliyor. Çok önemli sulak alanlarımız var. Birçok kuş türü yaşıyor ve artık göç etmiyor. Göl suyundaki değişim onların yaşamlarını da olumsuz etkiliyor. İnsanlara bu dönemde su kaynaklarını verimli kullanmalarını tavsiye diyoruz. Bu durum baraj yapmaktan daha verimli sonuç almamızı sağlayabilir. Ciddi bir su sorunuyla karşı karşıya olduğumuzu herkesin bilmesi gerekir.”

"BALIK GÖÇÜNÜN ERKEN BAŞLAMASINI BEKLİYORUZ"

Van Gölü ve Van Balığı ilgili araştırma yapan YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Doktor Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş ise Van Gölü Havzası'nda geçen yıllara oranla çok az kar yağdığını söyledi. Akkuş, “Havaların sıcak geçmesinin göldeki su sıcaklığını da etkiliyor. Kışın yağan kar, yaz aylarında akarsuları besliyor. Bu su sayesinde 15 bin insanın geçimini sağladığı Van Balığı üremesini sağlayabiliyor. Meteorolojik verilere göre kar yağışının az olması, yaz aylarında akarsuların debilerinin şiddetli bir şekilde düşmesine yol açacak. İnci kefallerinin üreme döneminde göçü, bu veriler ışığında zorlu geçecek." Değerlendirmesinde bulundu.

“SULARIN YOK OLMASI, İNCİ KEFALİNİN DE YOK EDER”

Havaların sıcak olmasının balıkların davranışını da etkilediğini gözlemlediklerini anlatan Akkuş, “Bu mevsimde 70 metre derinlikte olması gereken balıkların 18 metreye çıkarak kıyıya yaklaştığı söyleyebiliriz. Gölde 4 derece olması gereken su sıcaklığının da 7 dereceye çıkıyor. Bu sene karşılaştığımız durum, gelecek yıllarda giderek büyüyen bir sorunun habercisi aslında çünkü su debisi kuraklıkla beraber düşecek ve suya olan ihtiyaç her geçen yıl artacak. Bu nedenle suya çok ihtiyaç duyan bitkilerin yerine suya az ihtiyaç duyan bitkileri ekmemiz lazım.”

GÖÇ DAHA ERKEN BAŞLAYIP DAHA ERKEN BİTECEK!

“Bütün kurumların bu hassasiyeti göz önünde bulundurması gerekiyor. Su ne kadar azalırsa balığın üremesi de o kadar zorlaşacak çünkü Van Balığı yaşamını her ne kadar Van Gölü'nün tuzlu ve sodalı sularında gerçekleştirse de varlığının devamlılığı göle dökülen akarsuların varlığıyla mümkün. Bu suların yok olması, Van Balığının de yok olması demek. Debilerin düşmesi, Van Balığının üremesini olumsuz etkileyecek. Bu nedenle balık göçünün bu yıl daha erken başlayıp, daha erken bitmesini öngörüyoruz. Van Gölü'nde yaşayan Van Balığı, üreme döneminde, 15 Nisan-15 Temmuz tarihlerinde suyun akışının tersine yüzerek tatlı sulara göç ediyor.” Şeklinde konuştu.

ŞEHRİVAN HABER: ORHAN SAĞLAM-