Van Çölyak Yaşam Derneği'nden 74 madde'de çözüm
Yayınlanma:
VAN HABER - Türkiye'de birçok ilde çölyak hastalarının sorunlarını gündeme taşımak için kurulan Çölyak Yaşam Dernekleri sorunları ve çözüm önerilerini masaya yatırmak için Adana'da bir araya geldi.
Gazetemize konuşan Van Çölyak Yaşam Derneği Başkanı Sibel Yıldızbaş, geçtiğimiz Cumartesi günü Türkiye'deki tüm çölyak derneklerinin bir araya geldiğini söyledi. Yıldızbaş ayrıca Van'da büyük sorun olan glutensiz fırın için Van Büyükşehir Belediyesi'nden karar çıktığını ifade etti.
Haber: Adil HARMANCI
- Bir gün süren toplantıda, çölyak hastalarının sorunları ve çözüm önerileri üzerinde tartışma yürüttüklerini ve buna ilişkin bir liste oluşturduklarını belirten Yıldızbaş, kendisinin de bu toplantıya katıldığını ve toplantının çok verimli geçtiğini vurguladı.
VAN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNDEN FIRIN İÇİN KARAR
Toplantıya Adana Seyhan Belediye Başkanının da katıldığını ve burada bir glutensiz fırın açıldığını belirten Yıldızbaş, şunları söyledi:
"Biz de dernek olarak Van Büyükşehir Belediyesine glutensiz fırın için bir süre önce başvuruda bulunmuştuk. Çok sağolsunlar kendilerinden olumlu cevap aldık. Büyükşehir Belediye Meclisi karar almış, karar şu anda elimde, Van'a da glutensiz fırın yapılacak. Bunun için şimdiden kendilerine teşekkür ediyorum."
DERNEKLERİN TALEPLERİ
Adana'da yapılan toplantıda sorunlar, çözüm önerileri ve talepler şöyle sıralandı:
1. Yaşlı bakımı için ödenen aylık bakım ücretinin süreğen hastalık kapsamında 800 TL'nin çölyak hastaları ailelerine de ödenmesi için gerekli yasal girişimlerin yapılması.
2. Yurt dışından ithal edilen özel sağlık - beslenme ürünlerinden alınan vergi oranlarının en aza indirilmesi veya kaldırılması
3. Yurt dışından ithal edilen özel sağlık - beslenme ürünlerinin zorunlu olarak yapılması gereken analiz tahlilleri için alınan ücretlerin düşük maliyetlere çekilmesi
4. Özel sağlık - beslenme ürünleri üretimi yapan işletmeler için teşvik uygulanması
5. Özel sağlık- beslenme ürünleri üretimi ve satışı yapan işletmelere vergi indirimi uygulanması, çalışanların sigorta primlerinde destek sağlanması
6. Aylık olarak SGK tarafından ödenen paranın sadece özel sağlık-beslenme ürünleri alınabilecek şekilde kart sistemi veya barkot sistemi gibi verilmesi
7. Tarım Bakanlığı bünyesindeki hazır gıda ürünlerinde, marka logosunun sağ veya sol üst köşesinde glutenfree logosunun yarım metreden görülebilir şekilde olması ve bunun zorunlu hale getirilmesi
8. Tarım Bakanlığı bünyesindeki hazır gıda ürünlerinin alerjin uyarısı olarak gluten içermez veya gluten içerir ifadesinin zorunlu hale getirilmesi
9. Tarım il müdürlüklerinin gluten denetimi yaptıkları imalathanelerde çapraz bulaşma risklerini de takip etmesi.
10. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından anaokulu - ilkokulu öğretmenlerine çölyak - pku - diabet öğrencilerinin beslenme eğitimlerinin semineri verilmesi
11. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından anaokulu ve ilkokul öğretmenleri için el kitapçıkları bastırılması ve yapabileceklerinin anlatılması
12. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından sağlık kuruluşlarının tamamında broşür ve afişlerle çölyak farkındalığı ve çölyakla ilgili bilgilendirici çalışmalar yapılması
13. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından her yıl rehber öğretmenlere verilen seminer konularına çölyak - pku - diabet konularının eklenmesi
14. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından her yıl rehber öğretmenlere verilen seminer konularına çölyak ve öğrenci psikolojisi eklenmesi.
15. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından özel - devlet bütün yataklı hastanelerde çöyaklı yatan hasta için özel menü çıkarılması
16. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından özel - devlet bütün yataklı hastanelerde çöyaklı yatan hasta için özel mutfak ve sadece buradan sorumlu diyetisten görevlendirilmesi
17. Sağlık Bakanlığının ulusal televizyonlarda bitkisel ilaç, biorezinans veya benzeri ilaçların çölyaklıları aldatıcı reklamlarına izin vermemesi.
18. İl sağlık müdürlerinin hıfzısıha kurulunda etkin rol alarak okul kantinlerinde çölyak - pku -diabet için uygun ürün satılması
19. İl sağlık müdürlüklerinin kendi illerinde bulunan ve çölyaklıları tedavi ettiklerini söyleyen kişilere yasal yollardan yaptırım sağlanması
20. İl sağlık müdürlüklerinin, Tarım il müdürlükleri ile birlikte cafe - restaurant gibi işletmelerde çapraz bulaşma riskleri için eğitici denetimler yapması
21. İl sağlık müdürlükleri ile Tarım il müdürlükleri işletmelerde çapraz bulaşma, gluten bilgilendirici içeren broşür, el kitapçıkları dağıtması
22. Milli Eğitim Bakanlığının çölyak farkındalığını artıması için ilkokullarda hayat bilgisi dersi müfredatına çölyak konulu kazanımlar alması
23. Milli Eğitim Bakanlığının ortaoklullarda fen dersinde, lise de biyoloji ders müfredatına çölyak konulu kazanımlar alması
24. Milli Eğitim Bakanlığı 9 Mayıs Dünya Çölyak Gününün belirli gün ve haftalar içerisine alması.
25. Milli Eğitim Bakanlığının pansiyonlu okullarda çölyak ve pkulu öğrenciler için özel menü çıkarılması
26. YÖK'le işbirliğine gidilerek kredi yurtlar kurumunda kalan öğrenciler için çölyaklılar ve pkululara özel mutfak hazırlanıp özel menü çıkarılması
27. YÖK ile işbirliğine giderek üniversite kampus içerisinde bulunan kantinlerde glutensiz ürün satılması zorunluluğu getirilmesi
28. YÖK ile işbirliğine giderek üniversite kampüsünde çölyak - diabet - pku öğrenciler için özel cafe açılması.
29. Çölyaklı üniversite öğrencilerine ödenen öğrenci kredilerinin geri alınmaması
30. Genel Kurmay Başkanlığının çölyaklı erkeklerin askere sadece süreğen hastalık raporunu yeterli görmesi
31. Genel Kurmay sınavı kazanan çölyaklı öğrenciyi okullarında okutması
32. Polis Okullarında okumak isteyen öğrencilere özel menü çıkartılacak ortam oluşturulması
33. Büyükşehir Belediyelerinin çıkardıkları ürünleri daha düşük maliyetlerde satabilmesi için ilgili yönetmeliklerin düzenlenmesi
34. Milli Eğitim Müdürlüklerinin sınıflarında çölyak-pku-diabetli öğrencisi olan öğretmenlere il sağlık müdürlükleri tarafından beslenme çapraz bulaşma konulu eğitici seminer verilmesi.
35. Milli Eğitim Müdürlüklerinin sınıflarında çölyak - pku - diabetli öğrencisi olan öğretmenlerin sınıf ortamında özel gün kutlamaları için yiyecek içeren etkinlik yapmalarının önlenmesi
36. Yeni çölyak tanısı konulmuş çölyak hastası çocukların ailelerinin çocuk psikoloğuna gönderilmesi
37. Yeni çölyak tanısı konulmuş çölyak hastalarının endokrin bölümüne yönlendirilmesi
38. Yeni çölyak tanısı konulmuş çölyak hastalarının diyetisyene gönderilmesi
39. Sağlık Bakanlığı bünyesinde İl Sağlık Müdürlüklerinin; özellikle aile sağlık hekimlerine, çocuk doktorlarına, acil servislerde çalışan doktorlara ve bütün hekimlere çölyak hastalarının kullanabileceği ilaçları bir kitapçık halinde bulundurması
40. Sağlık Bakanlığının çölyaklıların kullanabileceği ilaçları ayrı bir format ile doktorların kolayca ulaşabileceği yazılım programı hazırlaması
41. Sağlık Bakanlığının çölyak pku konulu teşhis - tanı seminer ve konferansların sayısının artırılması
42. Özel sağlık - beslenme ürünü satışı yapan marketlerde bu ürünlerden vergi muafiyeti getirilmesi
43. Özel sağlık - beslenme ürünü üretim imalathanesi için teşvikler yapılması
44. AVM'lerde belirli bir yüzölçüme sahip cafelerde glutensiz menü işletme zorunluluğu olması
45. Çölyaklı öğrencisi olan memur ailelerinin özür gruplarından tayin olabilmeleri için yönetmeliklerin düzenlenmesi
46. Çölyak hastalığından dolayı süreğen raporu olan öğrencilerin kaynaştırma statüsüne alınmadan adrese dayalı okullara nakillerinin alınması
47. Özel sağlık - beslenme ürünlerinin kargo ile taşınmasında gerekli özen gösterilmesi için yönetmeliklerin çıkarılması
48. Özel sağlık - beslenme ürünlerinin kargo taşınma maliyetlerinin yüzde elli indirimle gerçekleştirilmesi
49. Özel sağlık - beslenme ürünleri üreten firmaların alerjen gluten analiz tahlil ücreti alınmaması
50. Devlet misafirhanelerinde çölyaklılar için uygun mutfak koşullarında özel menü çıkartmaları veya yemeklerde kullanılan tüm malzemelerin glutensiz olması
51. Öğretmenevlerinde çölyaklılar için uygun mutfak koşullarında özel menü çıkartmaları veya yemeklerde kullanılan tüm malzemelerin glutensiz olması
52. Polis ve orduevlerinde çölyaklılar için uygun mutfak koşullarında özel menü çıkartmaları veya yemeklerde kullanılan tüm malzemelerin glutensiz olması
53. Havayolları şirketlerinin yurt içi uçuşlarında da glutensiz menü bulundurma zorunluluğu getirilmeli
54. Devlet Hava Meydanları işletmeleri içerisinde glutensiz ürünlerin bulundurulma zorunluluğu
55. Hızlı tren ve şehirler arası otobüs işletmelerinde glutensiz ürünlere yer verilmesi zorunluluğu
56. TRT çocuk kanalında en çok izlenen çizgi filmlerde çölyaklı pkulu karakterlere yer verilmesi
57. Ulusal çocuk kanallarında çölyaklı çocuklara uygun kamu spotu düzenlenmesi.
58. Ulusal yerel televizyon kanallarında yayınlanması için kamu spotu çölyak farkındalığı bilgi içerikli yayınlar yapılması
59. Ulusal yerel tv programlarında yayınlanan yemek programlarında ayda bir çölyak - pku - diabetliler için uygulamalı tarifler paylaşma zorunluluğu getirilmeli
60. Ulusal kanallarda yayınlanan diziler de çölyak farkındalığı için çölyak - pku beslenmelerine yer verilmesi için çalışma yapılması
61. Dünya Çölyak Günü etkinliklerinin firmalardan bağımsız şekilde kutlanması
62. Bütün Çölyak ürün firmalarınn katılacağı çölyak festivallerinin düzenlenmesi
63. İl belediyelerine çölyak - pku hastaları için ekmek ve simit fırını açma zorunluluğu getirilmesi için yasal düzenlemelerin yapılması
64. Özel sağlık - beslenme ürünü ile ilgili derneklerin diğer derneklere göre faaliyetleri farklı olduğu için mutfak atölyesi olan mekanların yerel yönetimlerce sağlanması
65. Orta öğretimdeki çölyaklı öğrencilerin okullara adapte olabilmeleri için ergen psikologlarından destek almaları sağlanmalı.
66. Aile hekimliklerinin bütün çölyak - pku - diabetli olan hastaları sisteme düzenli olarak kaydetmeleri ve illere göre çölyaklı hastaların verilerin kesin olarak belirlenmesi
67. DTG testlerinin aile hekimlikleri tarafından da alınabilmesi
68. İnternet ortamında, sosyal paylaşım sitelerinde biorezinans, bitkisel ilaç, çeşitli tedavi edici diyet adı altında paylaşım yapanlar hakkında yasal işlemlerin yapılması
69. Firmaların glutensiz olarak lanse ettiği ürünleri sağlık bakanlığı tarafından oluşturulan bir veri tabanında yayınlanması ve bu ürünlerin yılda bir analiz yapılması zorunluluğu getirilmesi
70. Tarım Bakanlığının üretimlerinde buğday, arpa, çavdar ürünü kullanılmayan gıdalarda gluten maddesini yasaklaması
71. Gluten içeren ve içermeyen ürünlerin aynı yerde paketleme yasağının getirilmesi
72. Gıda üreten firmaların yıllık cirolarında belirlenen oranı geçtiyse o ürünün glutensiz olarak muadilini üretme zorunluluğu getirilmesi
73. Tarım Bakanlığının karabuğday, kinoa üretimi için çiftçilere teşvik uygulanmalı
74. Devlet kurumlarında çalışan memur, işçi statüsündeki çalışanların özel sağlık-beslenme gideri olan ailelere maddi desteği olmalı
ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR?
Çölyak hastalığı; bağırsaklarda besin maddelerinin sindiriminin ve emiliminin bozulmasına yol açan bir hastalıktır.
Çölyak hastalığı olan bir kişi gluten içeren (buğday, arpa, çavdar vb.) bir gıda ile beslendiğinde bağışıklık sisteminin bu maddeyi yabancı bir madde olarak kabul etmesi sonucunda, ince bağırsak mukozasında emilim bozukluğu ile sonuçlanan bir hasar oluşur.
Bu hasar sonucunda ince bağırsaklarda bulunan emici hücrelerde tahribat meydana gelir. Oluşan bu tahribat sonrasında vücut için gerekli olan besin maddelerinin sindirimi ve emilimi bozulacağından, ishal ve zamanla vücutta bu maddelerin eksikliği başlar. Çölyak hastalığı olan insanlar glutensiz diyetle beslendiklerinde, bağırsaklarında oluşan tahribat düzelir, ancak tekrar glutenli gıdalar tüketmeye başlamaları halinde hastalığın bulguları yeniden ortaya çıkar.
Haber: Adil HARMANCI
- Bir gün süren toplantıda, çölyak hastalarının sorunları ve çözüm önerileri üzerinde tartışma yürüttüklerini ve buna ilişkin bir liste oluşturduklarını belirten Yıldızbaş, kendisinin de bu toplantıya katıldığını ve toplantının çok verimli geçtiğini vurguladı.
VAN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNDEN FIRIN İÇİN KARAR
Toplantıya Adana Seyhan Belediye Başkanının da katıldığını ve burada bir glutensiz fırın açıldığını belirten Yıldızbaş, şunları söyledi:
"Biz de dernek olarak Van Büyükşehir Belediyesine glutensiz fırın için bir süre önce başvuruda bulunmuştuk. Çok sağolsunlar kendilerinden olumlu cevap aldık. Büyükşehir Belediye Meclisi karar almış, karar şu anda elimde, Van'a da glutensiz fırın yapılacak. Bunun için şimdiden kendilerine teşekkür ediyorum."
DERNEKLERİN TALEPLERİ
Adana'da yapılan toplantıda sorunlar, çözüm önerileri ve talepler şöyle sıralandı:
1. Yaşlı bakımı için ödenen aylık bakım ücretinin süreğen hastalık kapsamında 800 TL'nin çölyak hastaları ailelerine de ödenmesi için gerekli yasal girişimlerin yapılması.
2. Yurt dışından ithal edilen özel sağlık - beslenme ürünlerinden alınan vergi oranlarının en aza indirilmesi veya kaldırılması
3. Yurt dışından ithal edilen özel sağlık - beslenme ürünlerinin zorunlu olarak yapılması gereken analiz tahlilleri için alınan ücretlerin düşük maliyetlere çekilmesi
4. Özel sağlık - beslenme ürünleri üretimi yapan işletmeler için teşvik uygulanması
5. Özel sağlık- beslenme ürünleri üretimi ve satışı yapan işletmelere vergi indirimi uygulanması, çalışanların sigorta primlerinde destek sağlanması
6. Aylık olarak SGK tarafından ödenen paranın sadece özel sağlık-beslenme ürünleri alınabilecek şekilde kart sistemi veya barkot sistemi gibi verilmesi
7. Tarım Bakanlığı bünyesindeki hazır gıda ürünlerinde, marka logosunun sağ veya sol üst köşesinde glutenfree logosunun yarım metreden görülebilir şekilde olması ve bunun zorunlu hale getirilmesi
8. Tarım Bakanlığı bünyesindeki hazır gıda ürünlerinin alerjin uyarısı olarak gluten içermez veya gluten içerir ifadesinin zorunlu hale getirilmesi
9. Tarım il müdürlüklerinin gluten denetimi yaptıkları imalathanelerde çapraz bulaşma risklerini de takip etmesi.
10. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından anaokulu - ilkokulu öğretmenlerine çölyak - pku - diabet öğrencilerinin beslenme eğitimlerinin semineri verilmesi
11. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından anaokulu ve ilkokul öğretmenleri için el kitapçıkları bastırılması ve yapabileceklerinin anlatılması
12. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından sağlık kuruluşlarının tamamında broşür ve afişlerle çölyak farkındalığı ve çölyakla ilgili bilgilendirici çalışmalar yapılması
13. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından her yıl rehber öğretmenlere verilen seminer konularına çölyak - pku - diabet konularının eklenmesi
14. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından her yıl rehber öğretmenlere verilen seminer konularına çölyak ve öğrenci psikolojisi eklenmesi.
15. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından özel - devlet bütün yataklı hastanelerde çöyaklı yatan hasta için özel menü çıkarılması
16. Sağlık Bakanlığı bünyesinde il sağlık müdürlükleri tarafından özel - devlet bütün yataklı hastanelerde çöyaklı yatan hasta için özel mutfak ve sadece buradan sorumlu diyetisten görevlendirilmesi
17. Sağlık Bakanlığının ulusal televizyonlarda bitkisel ilaç, biorezinans veya benzeri ilaçların çölyaklıları aldatıcı reklamlarına izin vermemesi.
18. İl sağlık müdürlerinin hıfzısıha kurulunda etkin rol alarak okul kantinlerinde çölyak - pku -diabet için uygun ürün satılması
19. İl sağlık müdürlüklerinin kendi illerinde bulunan ve çölyaklıları tedavi ettiklerini söyleyen kişilere yasal yollardan yaptırım sağlanması
20. İl sağlık müdürlüklerinin, Tarım il müdürlükleri ile birlikte cafe - restaurant gibi işletmelerde çapraz bulaşma riskleri için eğitici denetimler yapması
21. İl sağlık müdürlükleri ile Tarım il müdürlükleri işletmelerde çapraz bulaşma, gluten bilgilendirici içeren broşür, el kitapçıkları dağıtması
22. Milli Eğitim Bakanlığının çölyak farkındalığını artıması için ilkokullarda hayat bilgisi dersi müfredatına çölyak konulu kazanımlar alması
23. Milli Eğitim Bakanlığının ortaoklullarda fen dersinde, lise de biyoloji ders müfredatına çölyak konulu kazanımlar alması
24. Milli Eğitim Bakanlığı 9 Mayıs Dünya Çölyak Gününün belirli gün ve haftalar içerisine alması.
25. Milli Eğitim Bakanlığının pansiyonlu okullarda çölyak ve pkulu öğrenciler için özel menü çıkarılması
26. YÖK'le işbirliğine gidilerek kredi yurtlar kurumunda kalan öğrenciler için çölyaklılar ve pkululara özel mutfak hazırlanıp özel menü çıkarılması
27. YÖK ile işbirliğine giderek üniversite kampus içerisinde bulunan kantinlerde glutensiz ürün satılması zorunluluğu getirilmesi
28. YÖK ile işbirliğine giderek üniversite kampüsünde çölyak - diabet - pku öğrenciler için özel cafe açılması.
29. Çölyaklı üniversite öğrencilerine ödenen öğrenci kredilerinin geri alınmaması
30. Genel Kurmay Başkanlığının çölyaklı erkeklerin askere sadece süreğen hastalık raporunu yeterli görmesi
31. Genel Kurmay sınavı kazanan çölyaklı öğrenciyi okullarında okutması
32. Polis Okullarında okumak isteyen öğrencilere özel menü çıkartılacak ortam oluşturulması
33. Büyükşehir Belediyelerinin çıkardıkları ürünleri daha düşük maliyetlerde satabilmesi için ilgili yönetmeliklerin düzenlenmesi
34. Milli Eğitim Müdürlüklerinin sınıflarında çölyak-pku-diabetli öğrencisi olan öğretmenlere il sağlık müdürlükleri tarafından beslenme çapraz bulaşma konulu eğitici seminer verilmesi.
35. Milli Eğitim Müdürlüklerinin sınıflarında çölyak - pku - diabetli öğrencisi olan öğretmenlerin sınıf ortamında özel gün kutlamaları için yiyecek içeren etkinlik yapmalarının önlenmesi
36. Yeni çölyak tanısı konulmuş çölyak hastası çocukların ailelerinin çocuk psikoloğuna gönderilmesi
37. Yeni çölyak tanısı konulmuş çölyak hastalarının endokrin bölümüne yönlendirilmesi
38. Yeni çölyak tanısı konulmuş çölyak hastalarının diyetisyene gönderilmesi
39. Sağlık Bakanlığı bünyesinde İl Sağlık Müdürlüklerinin; özellikle aile sağlık hekimlerine, çocuk doktorlarına, acil servislerde çalışan doktorlara ve bütün hekimlere çölyak hastalarının kullanabileceği ilaçları bir kitapçık halinde bulundurması
40. Sağlık Bakanlığının çölyaklıların kullanabileceği ilaçları ayrı bir format ile doktorların kolayca ulaşabileceği yazılım programı hazırlaması
41. Sağlık Bakanlığının çölyak pku konulu teşhis - tanı seminer ve konferansların sayısının artırılması
42. Özel sağlık - beslenme ürünü satışı yapan marketlerde bu ürünlerden vergi muafiyeti getirilmesi
43. Özel sağlık - beslenme ürünü üretim imalathanesi için teşvikler yapılması
44. AVM'lerde belirli bir yüzölçüme sahip cafelerde glutensiz menü işletme zorunluluğu olması
45. Çölyaklı öğrencisi olan memur ailelerinin özür gruplarından tayin olabilmeleri için yönetmeliklerin düzenlenmesi
46. Çölyak hastalığından dolayı süreğen raporu olan öğrencilerin kaynaştırma statüsüne alınmadan adrese dayalı okullara nakillerinin alınması
47. Özel sağlık - beslenme ürünlerinin kargo ile taşınmasında gerekli özen gösterilmesi için yönetmeliklerin çıkarılması
48. Özel sağlık - beslenme ürünlerinin kargo taşınma maliyetlerinin yüzde elli indirimle gerçekleştirilmesi
49. Özel sağlık - beslenme ürünleri üreten firmaların alerjen gluten analiz tahlil ücreti alınmaması
50. Devlet misafirhanelerinde çölyaklılar için uygun mutfak koşullarında özel menü çıkartmaları veya yemeklerde kullanılan tüm malzemelerin glutensiz olması
51. Öğretmenevlerinde çölyaklılar için uygun mutfak koşullarında özel menü çıkartmaları veya yemeklerde kullanılan tüm malzemelerin glutensiz olması
52. Polis ve orduevlerinde çölyaklılar için uygun mutfak koşullarında özel menü çıkartmaları veya yemeklerde kullanılan tüm malzemelerin glutensiz olması
53. Havayolları şirketlerinin yurt içi uçuşlarında da glutensiz menü bulundurma zorunluluğu getirilmeli
54. Devlet Hava Meydanları işletmeleri içerisinde glutensiz ürünlerin bulundurulma zorunluluğu
55. Hızlı tren ve şehirler arası otobüs işletmelerinde glutensiz ürünlere yer verilmesi zorunluluğu
56. TRT çocuk kanalında en çok izlenen çizgi filmlerde çölyaklı pkulu karakterlere yer verilmesi
57. Ulusal çocuk kanallarında çölyaklı çocuklara uygun kamu spotu düzenlenmesi.
58. Ulusal yerel televizyon kanallarında yayınlanması için kamu spotu çölyak farkındalığı bilgi içerikli yayınlar yapılması
59. Ulusal yerel tv programlarında yayınlanan yemek programlarında ayda bir çölyak - pku - diabetliler için uygulamalı tarifler paylaşma zorunluluğu getirilmeli
60. Ulusal kanallarda yayınlanan diziler de çölyak farkındalığı için çölyak - pku beslenmelerine yer verilmesi için çalışma yapılması
61. Dünya Çölyak Günü etkinliklerinin firmalardan bağımsız şekilde kutlanması
62. Bütün Çölyak ürün firmalarınn katılacağı çölyak festivallerinin düzenlenmesi
63. İl belediyelerine çölyak - pku hastaları için ekmek ve simit fırını açma zorunluluğu getirilmesi için yasal düzenlemelerin yapılması
64. Özel sağlık - beslenme ürünü ile ilgili derneklerin diğer derneklere göre faaliyetleri farklı olduğu için mutfak atölyesi olan mekanların yerel yönetimlerce sağlanması
65. Orta öğretimdeki çölyaklı öğrencilerin okullara adapte olabilmeleri için ergen psikologlarından destek almaları sağlanmalı.
66. Aile hekimliklerinin bütün çölyak - pku - diabetli olan hastaları sisteme düzenli olarak kaydetmeleri ve illere göre çölyaklı hastaların verilerin kesin olarak belirlenmesi
67. DTG testlerinin aile hekimlikleri tarafından da alınabilmesi
68. İnternet ortamında, sosyal paylaşım sitelerinde biorezinans, bitkisel ilaç, çeşitli tedavi edici diyet adı altında paylaşım yapanlar hakkında yasal işlemlerin yapılması
69. Firmaların glutensiz olarak lanse ettiği ürünleri sağlık bakanlığı tarafından oluşturulan bir veri tabanında yayınlanması ve bu ürünlerin yılda bir analiz yapılması zorunluluğu getirilmesi
70. Tarım Bakanlığının üretimlerinde buğday, arpa, çavdar ürünü kullanılmayan gıdalarda gluten maddesini yasaklaması
71. Gluten içeren ve içermeyen ürünlerin aynı yerde paketleme yasağının getirilmesi
72. Gıda üreten firmaların yıllık cirolarında belirlenen oranı geçtiyse o ürünün glutensiz olarak muadilini üretme zorunluluğu getirilmesi
73. Tarım Bakanlığının karabuğday, kinoa üretimi için çiftçilere teşvik uygulanmalı
74. Devlet kurumlarında çalışan memur, işçi statüsündeki çalışanların özel sağlık-beslenme gideri olan ailelere maddi desteği olmalı
ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR?
Çölyak hastalığı; bağırsaklarda besin maddelerinin sindiriminin ve emiliminin bozulmasına yol açan bir hastalıktır.
Çölyak hastalığı olan bir kişi gluten içeren (buğday, arpa, çavdar vb.) bir gıda ile beslendiğinde bağışıklık sisteminin bu maddeyi yabancı bir madde olarak kabul etmesi sonucunda, ince bağırsak mukozasında emilim bozukluğu ile sonuçlanan bir hasar oluşur.
Bu hasar sonucunda ince bağırsaklarda bulunan emici hücrelerde tahribat meydana gelir. Oluşan bu tahribat sonrasında vücut için gerekli olan besin maddelerinin sindirimi ve emilimi bozulacağından, ishal ve zamanla vücutta bu maddelerin eksikliği başlar. Çölyak hastalığı olan insanlar glutensiz diyetle beslendiklerinde, bağırsaklarında oluşan tahribat düzelir, ancak tekrar glutenli gıdalar tüketmeye başlamaları halinde hastalığın bulguları yeniden ortaya çıkar.
Van Haber
