Van Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez, pandemi nedeniyle kapalı bulunan, Van ve bölge ekonomisine önemli katkısı olan İran-Van arasındaki Kapıköy Sınır Kapısı’nın geçişlere açılmasına yönelik olarak, “Yine pandemi tedbirleri alınabilir ama kısıtlamaların hafifletilmesinön, geçişin olmasının her iki ülkenin komşu illeri açısından faydalı olacağına inanıyoruz ve bunu da takip ediyoruz. Ticaret Odası, Esnaf Odası da takip ediyor, milletvekillerimiz de takip ediyor. Ama bizim karar verebileceğimiz bir husus değil, Tahran-Ankara arasında inşallah karara bağlanacak. Ama biz talebimizi her seferinde ilgili bakanlıklarımıza iletiyoruz, bunu zorluyoruz.” dedi.

Son zamanlarda sık sık gündeme gelen, hem Van’ın hem de bölgenin ekonomisi açısından hayati önemdeki konulardan biri olarak görülen Van-İran arasındaki Kapıköy Sınır Kapısı’nın durumuna ilişkin olarak Vali Bilmez, gazetemize özel açıklamalarda bulundu.

Vali ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Bilmez, merak edilen hususlara açıklık getirdi.

“KAPI ÖZEL İZİNLERE AÇIK”

İran’dan Türkiye’ye açılan sınır kapılarının genel durumuna ve özel olarak da Kapıköy Sınır Kapısı’yla ilgili yaşananlara ilişkin bilgi veren Vali Bilmez, şunları söyledi: 

“Mart ayında Covid-19 ortaya çıkınca biz de buna karşı ciddi tedbirler aldık. O zamanlar Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulunun kararı üzerine İran’daki geçişler de sınırlandırıldı. Ama biz bir süre sonra kapıyı tamamen kapattık. O kapatma dönemi içerisinde de İran da kendi tarafını modernize etmeye çalıştı. Ama biz bir ay önce kapımızı tekrar açtık, şu an kapımız açık ama Tahran-Ankara arasındaki anlaşma gereği sadece Türk vatandaşları İran’dan Türkiye’ye girebiliyor, İran vatandaşları da Türkiye’den İran’a geçebiliyor. Bunun dışındaki geçişler için özel izin gerekiyor, yani izni olan, mazereti olan, İçişleri Bakanlığı’na bildiriyor, ona da izin veriliyor ama sınırlı. Şu an Gürbulak’ta da aynı, Esendere’de de, Kapıköy’de de aynı. Bizim Kapıköy de küçük araçlara açık, büyük araçlara kapalı. O nedenle bizim İran’la görüşmelerimizde talebimiz, kapının büyük araçlara, TIR’lara da açılması ve TIR’ların malı sınırda aktarma durumunda kalmayıp, iç gümrük dediğimiz Van Gümrüğünde aracın gelip yükünü indirmesi ve oradaki TIR’ın Hoy’dan geçmesi. Ama Ankara’daki görüşmelerde İran hep ‘yolumuz uygun değil’ diye itiraz etti. Öğrendiğimize göre bu durum, Hoy ile Urumiye arasındaki çekişmeden kaynaklanıyor.”

KAPININ KADERİ VAKALARA BAĞLI

Kapköy’ün açılmasıyla ilgili olarak bir süre önce Ankara’da görüşmeler gerçekleştirdiklerini belirten Vali Bilmez, şöyle dedi: 

“Birkaç hafta önce biz Ankara’da Ticaret Bakanımızı ziyaret ettik, bölgenin bu İran turistleri sayesinde ekonomisinin döndüğünü ifade ettik. Sınır kapısının açılması konusundaki esnafın taleplerini ve kendi kanaatimizi de olumlu bir şekilde sayın bakanımıza ilettik. O da dedi ki, ‘sadece benimle iş bitmiyor, Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı da inşallah bunu gündeme getirir ama biraz da İran’daki vaka sayısına bağlı.’ Yani şu an bunu bekliyoruz.”

ESNAF NASIL ETKİLENDİ?

Van’ın, ekonomik sıkıntıları Kapıköy sayesinde atlatabildiğine dikkat çeken Vali Bilmez, kapının kapanmasıyla birlikte yaşanan durumu da şöyle izah etti:

“Geçen yıl genel olarak bir ekonomik sıkıntı vardı ama Van bunu, genele göre daha az hti, çünkü İran’dan, özellikle Tahran’dan, Şiraz’dan gelen biraz daha zengin turistler ciddi bir alışveriş yapıyordu, neredeyse bavul ticareti dediğimiz bir ticari faaliyete de sebep olmuşlardı. Bunun birden kesilmesi hem esnafımızın hem de bu hizmet sektöründe yer alan, kafeler, restoranlar, oteller ciddi bir sıkıntı ile karşı karşıya kaldı.”

PANDEMİ EKLENİNCE NE OLDU? 

Pandemiden dolayı dünya ve Türkiye genelinde olduğu gibi Van’da da ekonomik yaşam ciddi anlamda sıkıntıya girdi.

Zararının yanı sıra pandeminin olumlu bir faydasının olduğunu belirten Vali Bilmez, Van için pandeminin etkisini şöyle tanımladı:

“Pandemi nedeniyle de iş daralması oldu. Mesela fırınları gezdim, fırınların tamamının ekmek satışı bir önceki yıla göre düşmüştü, sebebi, insanlar evde ekmek pişirmeye başladı. Kendi ekmeğini kendi hazırlamaya başladı. İhtiyaç önceliği de değişti. Bir olumlu faydası oldu, tarıma ciddi bir yönelim oldu. Tarımda ciddi bir kapasite artışı oldu diyebilirim. Bütün ilçelerde tarıma bir yönelme oldu. O nedenle biz de vatandaşa bir çağrıda bulunduk; ‘balkondaki saksıyı bile boş bırakmayın’ dedik. Çünkü tarihi incelediğimizde bu salgın hastalıklarından sonra kıtlıklar da geliyor. Tarihte örnekleri var, tarihteki bütün salgınları kıtlıklar takip etmiş. Biz bu sene belediye olarak da imkanlarımızın büyük bir kısmını tarımsala ayırdık. 104 kilometre sadece beton sulama kanalı yaptık. 483 kilometre sulama kanalı temizledik. Köylülerin kendi açtıkları sulama kanallarını temizlemeye çalıştık. İnsanlar daha rahat araziye gitsin diye 1650 kilometre yol açtık. Asfalt yapmadık, stabilize de yapmadık ama ham yol açtık, insanlar daha rahat yaylaya gitsin, daha rahat tarlasına ulaşabilsin diye. Hayvan sulamaları için DAKA’dan aldığımız desteklerle güneş enerjisi ile çalışan 7 tane kuyu yaptık, bine yakın sıvat yaptık. Çünkü sulama için hayvanı dağdan indirmek zor. Vatandaşın bu taleplerini karşıladık ama talep çok daha yüksek. Biz de elimizdeki imkanlarla bunları yapmaya çalıştık.”

KAPI AÇILIRSA NE OLUR?

Sınır kapılarının açılması durumunda normal dönemlerde Van’a giren günlük turist sayısının iki katına çıkabileceğine inandığını ifade eden Vali Bilmez, şöyle devam etti:

“Ama ben inanıyorum ki eğer kapı açılırsa, ciddi bir hareketlilik olur. Hava yoluyla kısmen açıldı, Tahran-İstanbul seferleri başlayınca bizim kapıdan geçişler de artı. Uçakla geliyor, karayolu ile dönüyor. İran, gördüğüm kadarıyla kapının açılması konusunda şu anda istekli görünmüyor. Bu ambargo da onların ekonomisini daralttı. Onlar da bizden turist bekliyor. Hatta geçenlerde Ankara’da büyükelçileriyle görüştüm, buraya da bakanları geldi, onlar da ‘acaba Türkiye’den turist hareketi yaratabilir miyiz?’ gibi bir beklenti içinde. Öyle tahmin ediyorum eğer kapı açılırsa ciddi bir hareketlilik olur. Geçen yıl sezon içinde günlük ortalama 3 bin İranlı turist Van’a geliyordu ama tahmin edersem şimdi olursa bu rakam yüzde 50, hata yüzde yüz daha artış gösterecek. İran da güzel bir kapı yaptı, takip ediyoruz, şu an yolda da genişletme çalışmaları var.”

“TRANSİT GEÇİŞ OLABİLİR”

İran makamlarının transit geçiş taraftarı olduğu yönünde bir izlenim edindiklerini belirten Vali Bilmez, “Aldığımız tüyolar, sanki transit geçişe razı olacaklar. Biz de bu pandemiden dolayı uzun süredir görüşmedik ama belki pandemi daha uzun da sürer, biz bu önümüzdeki günlerde hem Hoy ekibi hem Salmas ekibiyle inşallah tekrar görüşmelerimizi başlatacağız. Van’ın böyle bir talebi var, Van’ın değil bölgenin böyle bir talebi var, yani 3 kapımızın açılması için hem Esendere’nin hem Kapıköy’ün hem Gürbulak’ın.” diye konuştu. 

“TAKİP EDİYORUZ… ZORLUYORUZ”

Kapının açılması için sık sık görüşmeler gerçekleştirdiklerini ve Van’daki dinamiklerin ve vekillerin de durumu yakından takip ettiklerini aktaran Vali Bilmez, şunları söyledi:

“Tabi yine pandemi tedbirleri alınabilir ama kısıtlamaların hafifletilmesi, geçişin olması her iki ülkenin komşu illeri açısından faydalı olacağına inanıyoruz ve bunu da takip ediyoruz. Ticaret Odası, Esnaf Odası da takip ediyor, milletvekillerimiz de takip ediyor. Ama bizim karar verebileceğimiz bir husus değil, Tahran-Ankara arasında inşallah karara bağlanacak. Ama biz talebimizi her seferinde ilgili bakanlıklarımıza iletiyoruz, bunu zorluyoruz.”

Prestij Özel Haber: Adil HARMANCI