Tekstilkent’ten Fuar ve Kongre Merkezi’ne, Edremit’in Yüzen Otel projesinden Gürpınar’daki ayakkabı fabrikalarına kadar son dönemlerdeki Van’ın ‘dev’ yatırımlarında hep Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı’nın izi var. Kentin kazandığı birçok yatırımın büyük destekçisi kentte önemli işlerin en büyük destekçisi olmaya devam ederken, ajan genel sekreteri İbrahim Güray, yeni süreçte kentin en büyük yarası olarak yorumladığı işsizlik gibi konularda daha çok yatırım alanı oluşturacak İnnovan, tarımsal, turizme yönelik projelerle çalışmaya devam edeceklerini söyledi.

Haftasonu Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın övgüyle tanıttığı Tekstilkent’in yatırım üssü olması konuşuldu. Gözlerin Van’a, Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı’na ve Van’daki çalışmalara çevrildiği süreçte kentteki bu yatırım en çok konuşulan konuların başında yer aldı. Bu konular konuşulurken öne çıkan isimlerden birisi de DAKA Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray oldu. Onun da başarılı yönetimi ile kentte kalkınma atağı başlatan DAKA’nın sıkça konuşulduğu bu süreçte, Güray Kanal M’de Emre Karaduman’ın hazırlayıp sunduğu “Kalkınma Gündemi” adlı programa konuk olarak, kentin kalkınma süreçlerini değerlendirdi. Güray’a programın ana konusu olan kentin kalkınması, Van’ın sosyoekonomik olarak Türkiye’deki sıralaması, Van’daki işsizliğin boyutu, Van’a yapılan projelerin ne gibi önemli sorular yöneltildi. Kente dair önemli değerlendirmeler paylaşan Güray, başta Tekstil Kent gibi yatırımların kentin önemli bir noktaya taşınmasında fayda sağladığını düşündü. Bu yatırımlara rağmen hala işsiz ciddi bir genç nüfus olduğunu da hatırlatan Güray, bu durum için de “Hiç açıcı bir durumda değiliz” dedi. Güray bu olumsuzluğu da yenmek için İnnovan adlı bir proje üzerine çalıştıklarını belirtirken bunun gibi önemli yatırımlardan da özetle söz etti.

GÜRAY: HEM AVANTAJIMIZ VAR HEM DEZAVANTAJIMIZ

Programın açılışında kentin kalkınma konusu ile ilgili soruya yanıt vererek sözlerine başlayan Güray, Van’ın sosyoekonomik bakımından Türkiye’nin son sıralarında yer aldığını hatırlattı. Güray konuyla ilgili olarak, “Biz TRB2 bölgesi olarak özelde 5 ilimiz Türkiye’nin en son sıralarındayız, sosyoekonomik endeksine göre de 75 ve üzeri sıralamadayız. Bu aslında bir anlamda bizim için dezavantaj bir anlamda da avantaj. Buna nereden baktığınıza bağlı. Biz Doğu Anadolu Kalkınma ajansı olarak kalkınma faaliyetleri olarak yaptığınız işlerin çarpan etkisini göz önünde bulundurduğunuz zaman aslında avantajlı bir durum. Ajans personeli ajans çalışanları için avantaj iken fakat il özelinde ve bölge özelinde baktığımız zaman tabi ki dezavantaj.” Dedi

“İŞSİZLİK ORANLARINA BAKTIĞINIZ ZAMAN HİÇ İÇ AÇICI BİR DURUMDA DEĞİLİZ”

Van’ın genç nüfus oranına bakıldığında Türkiye’de ilk sıralarda yer aldığını belirten Güray şöyle devam etti, “Ortanca yaş dediğimiz yüzde 22,6 ve nüfusun neredeyse yarısı 20 yaş altı bu bizim için aslında çalışılması gereken en temel alan çünkü siz beşeri sermayeyi geliştirmeden istediğiniz kadar ekonomik anlamda diğer alanlarda yatırım yapın siz kalkınmayı tam anlamda sağlayamazsınız. Kalkınma ajansı olarak da son 2-3 yıldır beşeri sermayeye oldukça yoğunlaşmış durumdayız yine buna bağlı olarak işsizlik oranlarına baktığınız zaman hiç iç açıcı bir durumda değiliz. Emek olan sektörler dediğimiz gençlere özellikle iş sahibi yapabileceğimiz fazla sayıda insan gücünün kullanıldığı sektörler özellikle tekstil, çağrı merkezleri gibi diğer alanlardaki sektörler gibi emek olan sektörlere çok yoğunlaştık.” Dedi

YENİ İSTİHDAM ALANI OLUŞTURULUCAK

Son dönemlerde Tekstilkent gibi kentte ciddi ivme yaratan yatırımların öncüsü olan DAKA’nın bazı yatırımlarından da söz eden Güray, Van’da depremden sonra yeniden inşa edildiğini söyledi. Tekstil Kent’in Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir jesti olduğunu dile getiren Güray, “Van tekstil 11’nci etap 2013 yılında cazibe merkezi destekleme programı kapsamında yapıldı. Cazibe merkezleri daha önce 9 yılda uygulanırken şimdi ise 14 yılda uygulanmakta Van’da bu illerden bir tanesi. Bu projemiz de 2013 yılında deprem sonrasında yeniden inşa sürecinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Van’a bir jestiydi.”

VAN’DA ÜRETİLİYOR BİRÇOK DÜNYA ÜLKESİNE GİDİYOR!

Tekstil kent fuar kongre merkezi, müze, abalı kayak merkezinin modernizasyonu gibi projeler o dönem yapılan önemli projelerdir. Van tekstil kentte üretilen ürünler dünyaca ünlü markalara da üretimlerini gerçekleştirerek İspanya, Almanya, Fransa, İtalya gibi Avrupa’nın birçok ülkesine ihraç edilmekte. Van’da kurulacak olan tekstil kent 2. Etabı ile 2000 bin kişilik bir istihdam sağlanacak.” Dedi

YÜN İLE İLGİLİ BİR FİZİBİLİTE RAPORU HAZIRLADIK

Van’da Yün ile ilgili bir fizibilitenin hazırlandığını ifade eden Güray şöyle devam etti, “Van küçükbaş hayvan sırlamasında Türkiye’de birinci sırada ama katma değeri ne kadar ona bakmak lazım. Yün ile ilgili bir fizibilite raporu hazırladık ama ne yazık ki maliyetinden dolayı ve sentetik iplerin piyasaya hâkim olduğundan, yünün hem pahalı olması hem de getirisi çok iyi değil. Bu yüzden biraz daha iyi bir duruma geldikten sonra onlar da yan kollar olarak çalışılabilir.” Dedi

TUŞBA PİLOT İLÇE SEÇİLDİ

Teşvik amaçlı Ahlat ve Tuşba İlçelerini pilot ilçe seçtiklerini ve buralarda elma bahçelerine destek vereceklerini ifade eden Güray, “DAP idaremizle birlikte Ahlat İlçe Tarım, Van’da ise ve Tuşba İlçe Tarım Müdürlüklerimizle birlikte uygulamakta olduğumuz bir programımız var ve bunun son başvuru tarihini 15 Ocak 2021’e kadar uzattık. Van’da Tuşba İlçesi pilot ilçemiz burada 20 dekar alan ve üzeri kapama elma bahçelerine yüzde 50 destek vereceğiz.” Dedi

YENİ BİR PROJE OLAN İNNOVAN HAYATA GEÇECEK

Gençlerin girişimcilik ruhunun küçük yaşlardan itibaren aşılanması, bununla ilgili Yüzüncü Yıl Üniversitesi ile birlikte prestijli bir proje olacak olan İnnovan’ı hayata geçireceklerini ifade eden Güray, “Burada gençlerin bir fikri olan ve başka imkanı olmayan özellikle genç kardeşlerimize fiziki mekandan tutun pazarlama ayağına kadar tüm aşamalarda destek oluyoruz. İnnovan kuluçka merkezimiz alında tasarlanırken Türkiye’de bunun başarılı örneklerin tümünü incelediler. Kuluçka merkezimiz 2021’in yaz aylarına doğru tamamlamış olacağız.” Dedi

KAPIKÖY’DE KONTROLLÜ BİR GEÇİŞ SAĞLANABİLİR

Kapıköy Sınır Kapısı’nın salgından sonra kapatıldığı ve ekonomiye ciddi zararlar verdiğini, sınır kapısının ise ortak bir kararla açılabileceğine değinen Güray, “Kapıköy özellikle pandemi süreci sonrası kapatılması Van’a çok ciddi ekonomik anlamda çok büyük bir durgunluk yaşattı. Van’da kim ne derse desin şu anda lokomotif sektör turizm. Gelen turistler hem giyim, yeme içme, konaklama gibi birçok sektöre katkı sağlıyor. Bakanlıklar arasında bir mutabakat sağlanırsa Kapıköy’le ilgili denetim mekanizmalarını hızla kurulabileceğini ve kontrollü geçiş ile insanlar alınabilir.”

“ALTERNATİF ÜLKELER BİR TÜRLÜ GEREKLİ ÖZENİ GÖSTERMEDİK”

“DAKA olarak İran ile hatırı sayılır çalışmalar yapmış eki elin parmaklarını geçmeyecek kurumlardan bir tanesiyiz. İran’a bağımlı hale geldik, bütün yatırımlar İran merkezli, bütün stratejiler İran’a yönelik alternatif turizm alanlarına alternatif ülkelere bir türlü gerekli özeni gerekli yoğunluğu gösteremedik.” ifadelerini kullandı.” Dedi.

HEM TARIMSAL HEM DE SAĞLIK TURİZMİ İÇİN YENİ TESİSLER PLANLIYORUZ

Edremit Belediyesi ile imzalanan “yüzen otel” projesiyle hem turizm hem mesleki eğitim hem de sosyal girişimcilik modeli olarak hazırladıklarını ifade eden Güray Şöyle devam etti, “Yüzen Otelin gelirinin bir kısmı Edremit’te insanlara sosyal yardım olarak aktarılacak. Erciş’te nasip olursa bu kış satın alma işlemlerini halledip ilkbaharda 2 tane derin sondaj yapıp jeofizik etüt sonucunda öngördüğümüz sıcak su kaynaklarına erişebilirsek hem orada tarımsal üretim yapmayı planlıyoruz hem de termal sağlık turizmi açısında oraya yeni tesisler kurmayı planlıyoruz. Yine dalış turizmi çok önem verdiğimiz bir alan onunla ilgili ise Van Gölü’nün sırları adı altında beş dilde 1 dakika, 3 dakika ve 16 dakika çok kaliteli belgesel ve tanıtım filmleri hazırlattık.” Dedi

VAN GÖLÜ HERKESİN SORUNU

Van Gölü havzası sadece Van’ın değil bölgenin de değil ülkenin turizm alanındaki kaderi değiştirebilecek potansiyele sahip olduğunu ifade eden Güray, “Onunla alakalı bir alan kuruma başkanlığı kurulmalı. Van Gölü havzası sadece bir belediyenin, bir kurumun ya da STK’nın tekelinde olacak kadar önemsiz değil. İlla onlarda söz sahibi olmalı ve ortak bir akılda birleşilmesi lazım. Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Baş danışmalarından Gülşen Orhan hanımefendinin kıymetli girişimiyle Emine Erdoğan hanımefendiye Van Gölü Koruma Kanunu arz edildi. Özellikle Van Gölü Aktivistleri Van’dan Ankara’ya kadar pedal çevirerek ve daha birçok platformda dile getirerek Van Gölü için bir birliktelik oluşturulmuş ve güzel işler yapmaktadır. Bunun sonucunda çok kıymetli sonuçları da alınacağını düşünüyorum.” Dedi 

ŞEHRİVAN ÖZEL: SERCAN CANSIZ-HAKİM İNALÖZ