Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı kentte bir ilki gerçekleştirerek, ilk kez ″Van ve ilçeleri köy yaşam sözlüğünü″ ortaya çıkararak, kitap haline getirdi. Kentte ve bağlı ilçelerde bulunan 25 kırsal mahallede çalışma yapan Büyükşehir, köy yaşamıyla ilgili kelimeleri derleyip unutulmaması için ve yeniden insanların yaşamlarına sunması, sözlüklere aktarılması için bir çalışma yaptı. Yapılan çalışma ile yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan kelimelerin tamamı yeniden günlük yaşama katmak için sözlük haline getirildi. Mevcut olan sözlüğün en büyük özelliği ise, alan çalışması olarak hayata geçiren Büyükşehir, sözlükte yer alan yüzlerce kelime ise hiçbir sözlükte olmayan kelimeleri gün yüzüne çıkardı. Yine her köyde farklı olarak telaffuz edilen cisim adları ilk kez bu sözlükte yer aldı.
 
′Hiç bilinmeyen 500 kelime gün yüzüne çıkarıldı′
 
Uzun süreli bir alan çalışması ardından sözlüğe hayata veren Büyükşehir, sözlüğü ise dil ve coğrafya anketinde çıkan sonuçlar ile sözlük haline getirdi. Kendi alanında bir ilk olan sözlük, kaynağını ise Extremadura Dil Haritası’ndan alıyor. İlk olarak İspanya’da Dr. Jose Antonio Gonzales Salgado tarafından hayata geçirilen çalışmanın aynısı Van’da hayata geçirildi. Van’da Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı’na bağlı Nûda Kültür Merkezi’nin Kürt Dili ve Edebiyatı öğrencileri ve hocaları koordinatörlüğünde Van’ın tüm ilçelerinde 25 köyde yapılan çalışmanın en büyük özelliklerinden bir diğeri de bilimsel bir çalışma olması. Çalışmayı, merkezlere yakın olmayan, yine tam sınırda olmayan köyler özellikle seçilirken, yine ankete katılanlar 60 yaş üzeri ve şehirde yaşamamış olması, hiç Türkçe bilmemesi şartı ve yine en az 30 yıl süresiz aynı köyde yaşamış olması göz önünde bulundurularak yapıldı. Yapılan uzun süreli çalışmalar ile hiç bilinmeyen 500 kelime gün yüzüne çıkarılarak sözlükte yer verildi. 


 
Kürtçe Dil Eğitmeni Bateyî: Sözlük bilimsel özellik taşıyor
 
Sözlüğe yapılan bir yıllık alan çalışması ile hayat verdiklerini söyleyen ve sözlüğün editörlüğünü yapan Kürtçe Dil Eğitmeni Qahir Bateyî, yapılan çalışmanın çok önemli bir çalışma olduğunu ve bölge de bugüne kadar dil anlamında yapılmış çalışmalar içerisinde ilk olma özelliği taşıyan bir çalışma olduğunu belirtti. Sözlüğün en büyük özelliğinin alan çalışması ile derlenmiş bir çalışma olduğunu dile getiren Bateyî, yapılan çalışmanın tamamını Büyükşehir Belediyesi Nûda Kültür Merkezi öğrencileri tarafından yapıldığını söyledi. Çalışmayı büyük bir emek ve özveri ile hayata geçirdiklerini ifade eden Bateyî,” Yapılan çalışmanın bir diğer en önemli özelliği ise bilimsel bir çalışmadır. Bizler bu çalışmayı yaparken, özellikle kırsal alanları seçtik. Yapılan alan çalışmasında yaş ortalaması 60’ın üzerinde olan ve hiç Türkçe bilmeyen yurttaşlarla yaptık. Yaptığımız çalışma sonucu bugüne kadar hiç bilinmeyen ve duyulmayan 500 yeni Kürtçe kelimeyi gün yüzüne çıkardık” dedi.
 
′Köy yaşam sözlüğü önemli ve hayati bir çalışmadır′
 
Her geçen gün unutulmaya yüz tutulmuş Kürtçe’nin kurtarılması için yapılan çalışmanın büyük bir öneme sahip olduğunu dile getiren Bateyî, dünyada konuşulan zengin diller arasında bulunan Kürtçe’nin her geçen gün bu zenginliğini kaybettiğini bunun da en önemli nedenlerinden bir tanesinin de konuşulmamasından kaynaklandığını aktardı. Hayata geçirdikleri çalışma ile konuşulmamaya ve unutulmaya yüz tutulmuş Kürtçe diline az da olsa bir yaşam vermeyi amaçladıklarını ifade eden Bateyî,” Kürtçe dili çok ama çok zengin bir dildir. Yaptığımız çalışma bunun en önemli kanıtını taşıdı. Van’ın değişik 25 köyünde yaptığımız çalışmada bir cisme onlarca kelimenin verildiğini gördük. Bu örnek neredeyse başka hiçbir dilde yok, ama Kürtçe’de bu var. Ama bugün görüyoruz ki, bu kadar zengin olan bir dil her geçen gün bu zenginliğini ve önemini kaybediyor. Bizde bunun için böylesi bir çalışmayı hayata geçirdik. Amacımız Kürtçe’nin zenginliğini gün yüzüne çıkararak, topluma yansıtmaktır. Kaybolmaya yüz tutmuş Kürt diline yeniden yaşam vermektir. Bu anlamda çalışmasını tamamladığımız 'Köy Yaşam' sözlüğü mevcut Kürtçe kitaplar içerisinde büyük bir öneme sahip olacaktır” diye belirtti.